27 Eylül 2024

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'nin Ukrayna'yı destekleme ve AB ile çalışma gibi şaşırtıcı ılımlı tavırları, gerçek bir gönül değişikliğinden ziyade değişken koşulların sonucu olabilir.

Avrupa'da ve ötesinde aşırı sağın yükselişi, enternasyonalist, liberal ve Avrupa Birliği yanlısı güçler arasında alarm zillerini çaldı ve kazandığı zaferler ve liberal demokrasi, çok taraflılık ve Avrupa entegrasyonu için oluşturduğu tehdit göz önüne alındığında haklı olarak öyle oldu. Brexit, Birleşik Krallık'ın Brüksel'den 'kontrolü geri alması' mantrası da dahil olmak üzere sağcı mesajlarla dolu bir kampanya tarafından iletildi. Avrupa'nın beyaz, Hristiyan bir nüfusu örtük olarak ayrıcalıklı kılma vizyonu, özellikle Macaristan ve Polonya'da olmak üzere Doğu Avrupa'daki aşırı sağ partilerin siyasi talihleri ​​için de kritikti. Bu partiler, açık sınırları, ulusüstücülüğü ve 'yozlaşmış' ilerici değerleri teşvik ettiği için sözde seçkinler tarafından yönlendirilen AB'ye saldırdı - tüm bunları yaparken de hukukun üstünlüğünü ve medya özgürlüklerini içeride baltaladı. Sosyal muhafazakarlığı, otoriterliği ve Rusya'nın komşularına karşı emperyalist saldırganlığı benimseyen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e duyulan sempati, şaşırtıcı olmayan bir şekilde Avrupa'nın aşırı sağında yaygın. Aynı şekilde Donald Trump'a ve onun temsil ettiği yerli ve hoşgörüsüz Cumhuriyetçilik versiyonuna duyulan coşku da öyle.

Giorgia Meloni'nin Eylül 2022'de İtalya başbakanı olarak seçilmesi, Avrupa'nın aşırı sağı için bir başka zafer gibi görünüyordu. Faşist kökleriyle açıkça övünmesiyle bilinen partisi Fratelli d'Italia (İtalya'nın Kardeşleri) seçimde ezici bir zafer kazandı ve aşırı sağcı Lega (Lig partisi) ve merkez sağcı Forza Italia (Hadi İtalya'ya) ile koalisyon kurdu. ABD Başkanı Joe Biden, o ayın sonlarında yaptığı bir konuşmada sağın demokrasi üzerindeki yükselişinin olası sonuçları konusunda uyardığı İtalya'ya atıfta bulundu.

Ancak, İtalya'nın savaş zamanı faşist diktatörü Benito Mussolini'nin kendini ilan etmiş bir hayranı olan Meloni'nin radikal bir hükümete liderlik edeceği beklentilerine meydan okumasıyla bu tür endişeler kısa sürede dağıldı. İtalya'nın Ukrayna'yı Rusya'ya karşı destekleme politikasını, hükümetinde sırasıyla Lega ve Forza Italia'nın başkanları olan Matteo Salvini ve Silvio Berlusconi gibi Kremlin yanlısı politikacıların varlığına rağmen sürdürdü. Bu duruşu, İtalya'nın savaş sonrası Atlantikçilik geleneğine bağlılığıyla birlikte, Temmuz 2023'te İtalyan başbakanıyla ikili bir zirve düzenleyen Beyaz Saray'dan övgü aldı. Meloni ayrıca Brüksel ile kavga etmekten kaçındı ve böylece hükümetini, düzen karşıtı Beş Yıldız Hareketi ile AB şüphecisi Lega arasındaki 2018-19 koalisyonundan ayırdı. Aksine, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile pragmatik bir ilişki kurdu ve özellikle AB'ye düzensiz göçü engelleme ihtiyacına odaklandı. Hatta Avrupa'daki İtalyan sağının en sevilen düşmanı olan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile gereksiz çatışmalardan bile kaçındı.

İtalyanlar, Haziran 2024'teki Avrupa seçimlerinin sonuçlarında görüldüğü gibi, Meloni'nin yaklaşımını takdir etmiş görünüyorlar. Fratelli d'Italia oyların %28,75'ini alarak 2022 genel seçimlerindeki sonuçlarına göre 2,5 puandan fazla bir iyileşme kaydetti. Bu arada, liberal görüşlü ve AB yanlısı gözlemciler, Meloni ılımlılığın seçimlerde işe yarayabileceğini gösterebilirse, diğer aşırı sağ partilerin de aynısını yapabileceği görüşünü dile getirmeye başladılar. Meloni, yerlici ve toplumsal olarak muhafazakar bir gündemin Batı yanlısı bir dış politika ile uyumlu olabileceğini kanıtlamış gibi görünüyor ve böylece aşırı sağın iktidarı ele geçirmesine dair korkuları azaltıyor.

Ancak Meloni'nin ılımlılığı, gerçek bir gönül değişikliğinden çok koşulların sonucudur. Bu koşullar arasında ABD'de güçlü bir Atlantikçi Beyaz Saray, İtalya'nın AB parasına ihtiyacı ve AB'de aşırı sağın liderlik için rekabet eksikliği yer alıyor. Örneğin, diğer sağcı güçler büyük bir AB devletinde iktidara gelirse, Brüksel avro bölgesi mali kurallarının sert bir şekilde yeniden uygulanması konusunda ısrar ederse veya Trump gibi açıkça avro şüphecisi biri Beyaz Saray'a seçilirse, tüm bu koşullar değişebilir. Bu gibi koşullar altında, Meloni ılımlılık deneyinin sonuçta politik olarak uygun olmadığını görebilir.

Yurt dışında ılımlılık

Meloni, Avrupa'daki çoğu aşırı sağcı politikacıdan daha az siyasi yük ile iktidara geldi. 2014-18'de Avrupa'yı kasıp kavuran ilk milliyetçi popülizm dalgasında öne çıkmadı ve koalisyon ortaklarının Putin'e gösterdiği dalkavuk hayranlığı da göstermedi. Yine de Meloni, neo-faşist geçmişinin hem Avrupa'da hem de Avrupa sağından ve MAGA Cumhuriyetçiliğiyle olan bağlarından şüphelenmeye başlayan Demokrat Beyaz Saray'da ağır bastığının farkındaydı. Bu nedenle, Meloni göreve geldiğinde amacı İtalya'nın müttefikleri, özellikle ABD nezdinde itibar kazanmaktı. Uluslararası tanınma, Meloni'nin iç popülaritesini ve dolayısıyla İtalyan sağı üzerindeki liderliğini artırmasına yardımcı olacaktı.

Meloni, sorumlu bir lider olarak uluslararası itibarını esas olarak Ukrayna'ya verdiği destekle oluşturdu. Ukrayna davasına en büyük katkısı, Kiev'i destekleyen güçler koalisyonunu Batı Avrupa'daki büyük bir aşırı sağ partiyi kapsayacak şekilde genişlettiği için politik nitelikteydi. Bununla birlikte, daha somut adımlar da attı. Aralık 2023'te katılım müzakerelerinin açılmasını kabul ederek Kiev'in AB'ye katılma teklifini destekledi. En önemlisi, 2024'ün başlarında Macaristan Başbakanı Viktor Orbán'ın Ukrayna'ya 50 milyar avro değerinde çok yıllık bir AB yardım paketine karşı çıkmasının üstesinden gelmeye yardımcı oldu. İtalya ayrıca Ukrayna'ya askeri destek göndermeye devam etti ve diğer G7 ülkeleri gibi Kiev ile ikili bir güvenlik anlaşması imzaladı. Roma'nın desteği, Ukrayna semalarının korunması için hayati önem taşıyan SAMP/T hava savunma sistemlerinin transferini de içeriyordu.

Ancak bu, Meloni hükümetinin Ukrayna'ya destek konusunda ön saflarda olduğu anlamına gelmiyor. İtalya'nın askeri yardımı, diğer büyük Avrupa ülkelerinin sağladığı yardımla karşılaştırıldığında sönük kalıyor. Dahası, Meloni, diğer Ukraynalı ortaklar bu olasılık konusunda yumuşamış olsalar bile (Ağustos 2024'te Ukrayna'nın Kursk saldırısına yönelik eleştiri eksikliğinden de anlaşılacağı gibi), Ukrayna'nın Rusya içindeki hedefleri vurmak için Batı silahlarını kullanmasına karşı muhalefetinde kararlı kaldı. Görünüşte Meloni'nin ihtiyatı tırmanma korkusundan kaynaklanıyor, ancak daha önemli bir sebep, Ukrayna'ya karşı en iyi ihtimalle ılımlı olan kamuoyuna yaranmak ve Meloni'nin koalisyon ortaklarını yatıştırmak: Lideri Berlusconi'nin (2023'ün başlarında ölen) Putin ile kişisel olarak dost olduğu Forza Italia ve Salvini'nin Lega'sı. Aslında Meloni'nin seçmenlerinin Ukrayna konusundaki duruşunu daha çok, bunu gerçek bir Kiev desteğinden veya Rusya'nın oluşturduğu tehdidi takdir etmekten ziyade, transatlantik bir gündemle tutarlı gördükleri için desteklediği açık görünüyor.

Meloni'nin Çin, İsrail-Filistin, Güney Akdeniz ve Afrika gibi diğer dış politika sorunlarına ilişkin tutumu büyük ölçüde ana akım muhafazakarlıkla uyumluydu. Hükümeti, İtalya'nın Çin'in Kuşak ve Yol Girişimi'ne olan desteğini ustaca (ve sessizce) geri çekti ve onu ABD'ye daha da sevdirdi. Bunu, en azından şimdilik, Pekin'den bir tepki almaktan kaçınarak yaptı ve hatta Temmuz 2024'te Çin'e resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. İsrail-Filistin konusunda, İtalya'yı geçmiş merkez sağ hükümetler altında olacağı yere, İsrail'in destekçileri arasına yerleştirdi.

Meloni'nin Atlantikçi kimlik bilgilerine olan dikkati, kısmen, sözde 'Mattei Planı' (İtalyan enerji şirketi Eni'nin kurucusu Enrico Mattei'nin adını almıştır) kapsamında Kuzey ve Sahra Altı Afrika ülkeleriyle enerji ve göç konusunda ortaklıklar kurma girişimleri için ABD'nin desteğini kazanmak için motive olmuş gibi görünüyor. Biden'ın desteği belirsiz bir lütuftan öteye gitmese de Meloni bunu itibarını güçlendirmek için kullandı. Göç kartını ayrıca AB'nin ortaklık planlarına destek sağlamak için kullandı. En önemlisi, von der Leyen, Meloni'nin 2023'te Tunus'a ve 2024'te Mısır'a yaptığı ziyaretlere katıldı; bu ziyaretlerin temel amacı, deniz göç yollarını kontrol etmek için kaynak ve geçiş ülkelerinden iş birliği sağlamaktı.

Meloni'nin Afrika ile iş birliği planları iki açıdan önemlidir. Birincisi, eşit ortaklıklara ve ortak mülkiyete yapılan vurgu -en azından söylemsel olarak- bu planları tamamen ana akım Avrupa politikasının parametreleri içine yerleştiriyor. Daha spesifik olarak, göçe verilen özel ilgi, Meloni'ye AB'nin göç kontrollerini kaynak ve geçiş ülkelerine dışsallaştırma uygulamasını pekiştirme konusunda çok fazla hareket alanı sağladı ve ayrıca Avrupa merkez sağ liderleri arasındaki konumunu güçlendirdi. Dahası, yalnızca güvenliğe odaklanmak yerine göç ve kalkınma arasındaki ilişkiye yaptığı söylemsel vurgu, merkez sol güçleri en azından geçici olarak sık sık saldırı hattından mahrum bıraktı. Beklendiği üzere göç, von der Leyen'in Meloni ile yakın ilişki kurmaya çalıştığı temel politika alanlarından biri oldu. Bir diğer önemli konu da Roma'nın, AB'nin pandemi sonrası 800 milyar avroluk toparlanma fonu olan NextGenerationEU kapsamında İtalya'ya tahsis edilen 190 milyar avronun üzerindeki miktarı harcama planlarının yeniden müzakere edilmesi oldu.

Ancak von der Leyen'in Meloni ile bağ kurma konusundaki ilgisi politikadan çok siyaset tarafından motive edilmiş olabilir. Avrupa Komisyonu başkanı, hem Meloni'nin Avrupa Konseyi'nde bir sandalyeye sahip olması hem de Haziran 2024'teki Avrupa Parlamentosu seçimlerinde güçlü bir performans göstermesi beklentisi nedeniyle, ikinci başkanlık dönemi için Meloni'nin desteğine ihtiyaç duyabileceğini muhtemelen öngörmüştü. Daha geniş bir açıdan bakıldığında, von der Leyen muhtemelen Meloni'nin en azından Avrupa Parlamentosu'ndaki Meloni liderliğindeki aşırı sağ grup olan Avrupa Muhafazakarları ve Reformcuları'nın (ECR) bir kısmının desteğini alacağını umuyordu. Ancak sonunda von der Leyen, özellikle Yeşiller'in desteğini aldıktan sonra, yeniden atanması için Meloni'nin desteğine ihtiyaç duymadı. Meloni'nin Avrupa Konseyi'nde onu desteklemekten çekimser kalması ve Fratelli d'Italia'nın Avrupa Parlamentosu'nda ona karşı oy kullanması göz önüne alındığında, bu von der Leyen için iyi oldu. Ancak von der Leyen'in Meloni'nin partisini Avrupa'da çoğunluğa taşımayı düşünmesi ve hatta bu yönde adımlar atması, Meloni'nin sözde ılımlılığının AB siyasetinde bazı aşırı sağ partilerin normalleşmesine yol açtığının bir başka kanıtıdır.

Hırslar ve sınırlar

Meloni, on yıllardır ilk kez AB'nin yalnızca kuralların ve kısıtlamaların dağıtıcısı olarak değil, aynı zamanda mali destek kaynağı olarak görüldüğü bir zamanda göreve geldi. Bu nedenle utangaç bir Avrupa şüphecisi tutum ona pek de iyi hizmet etmezdi. Bunun yerine, Mattei Planı'nın arkasında siyasi ivme ve ideal olarak mali kaynaklar sağlarken İtalyan mali ihtiyaçlarını da hesaba katacak şekilde Brüksel ile daha uzlaşmacı bir çizgi seçti. Meloni ayrıca, Varşova ve Budapeşte'deki aşırı sağ hükümetlerin Avrupa Komisyonu ve diğer AB ülkeleriyle -kendi dezavantajlarına- nasıl defalarca çatıştığını gözlemledikten sonra AB'nin üçüncü büyük ülkesinin lideri oldu. Dış politikada ılımlılık göstererek Meloni, sonunda AB siyasetini ve politikasını sağa yönlendirmek amacıyla akranları arasında güvenilir bir Avrupa lideri olarak kendini konumlandırmaya çalıştı. AB'deki merkez sağın, sonunda siyasi merkez ve soldan gelen diğer AB yanlısı güçlerle olan 'doğal olmayan' hizalanmasını terk edip, bunun yerine tamamen hükümetler arası, milliyetçi ve sosyal olarak muhafazakar bir AB vizyonunu desteklemek için aşırı sağa katılacağını umuyordu.

Bu büyük hırs, tam da ulaşılabilir göründüğü sırada suya düştü. Haziran 2024'teki Avrupa Parlamentosu seçimlerinde aşırı sağa, özellikle Fransa ve Almanya'da, destek arttığında, İtalyan başbakanı kendi iç seçim gücünü Avrupa Konseyi ve Parlamentosu'ndaki nüfuzuyla karıştırdı. Kendi söylemine içeride inanarak, AB kurumlarının göreceli önemi ve dinamikleri konusunda büyük bir yanlış hesaplama yaptı ve bu kurumlardaki Avrupa yanlısı güçlerin kalıcı gücünü küçümsedi. Meloni, elini fazla kullanarak AB'deki üç üst düzey görevin atanmasına yol açan süreçten dışlandı: Avrupa Komisyonu başkanı (von der Leyen tarafından dolduruldu), Avrupa Konseyi başkanı (sosyalist António Costa tarafından dolduruldu) ve Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi (liberal Kaja Kallas tarafından dolduruldu). Meloni, Avrupa seçimlerindeki zaferinden ötürü gösterilecek çok az şeyle kaldı ve Avrupa Komisyonu'ndaki en önemli görevler diğer ülkelere tahsis edildi.

Meloni için daha da önemli olan, Avrupa sağını kendi liderliği altında birleştirme hırsının suya düşmesidir. Meloni'nin Avrupa Parlamentosu'ndaki kendi ECR grubunun sağında yeni bir oluşum ortaya çıktı: Patriots for Europe. İtalyan başbakanı için endişe verici bir şekilde Patriots'ta sadece Orbán ve onun sözde müttefiki Salvini değil, aynı zamanda Avrupa sağına liderlik etme hırsına en büyük tehdit olan Marine Le Pen'in Rassemblement National'ı (RN) da yer alıyor. RN, Temmuz 2024'te Fransa'nın Ulusal Meclis seçimlerinin ikinci turunda Avrupa seçimlerindeki yıldız performansını tekrarlayamamış olsa da, yükselişini sürdürüyor. Meloni için ılımlıyı oynamak, eskisinden daha az avantaj sağlıyor, çünkü artık Avrupa'nın en etkili aşırı sağ lideri rolü için zorlu bir rakip ve içeride Salvini gibi huzursuz müttefiklerle mücadele etmek zorunda.

Bu, İtalya'nın pandemiden beri uyguladığı aşırı açıklar için avro bölgesi mali kurallarının yeniden uygulanması ve NextGenerationEU fonlarının kademeli olarak kurutulmasıyla birlikte, Meloni'yi Brüksel ile daha çatışmacı bir yola sokuyor. Bu, Meloni'nin İtalya'nın avro bölgesinden veya AB'den tamamen ayrılmasını savunarak radikal avro şüpheciliğine doğru yöneleceği anlamına gelmiyor. Ancak, Meloni'nin oldukça uzlaşmacı AB çizgisinin sona erebileceği anlamına geliyor, özellikle de diğer AB ülkelerindeki seçimler sağa doğru kaymayı teyit ederse - ki bu yılın ilerleyen zamanlarında Avusturya ve Çek Cumhuriyeti'nde seçimler yapıldığında gerçekleşmesi beklenen bir şey.

Evde rahatsız edici işaretler

Meloni'nin dış politikası Atlantik'in her iki yakasındaki liberal ve muhafazakar Atlantikçileri ve AB destekçilerini sık sık rahatlatmış olsa da, aynı şey iç politikası için söylenemez. İtalyanlar şimdiye kadar Orbán tarzı otoriterlikten ve Polonya'daki Prawo i Sprawiedliwość (PiS) hükümetlerinin 2023'te iktidardan düşmesinden önce yargıya, basına ve muhalefete yönelik sistematik saldırılardan kurtuldular. Ancak Meloni'nin iç gündemi hala kültür savaşları, göç konusunda huzursuzluk, medya özgürlüğüne yönelik tehditler ve gücün merkezileşmesi hayaletini gündeme getiriyor.

İtalya'nın sağ kanadı, solun sözde yozlaşmış 'uyanık' ideolojisine saldırmaya çalışırken Amerikalı mevkidaşından ipucu aldı. Bu tür saldırılar, örneğin İçişleri Bakanı Matteo Piantedosi'nin eşcinsel çiftler tarafından yeni doğan çocukların kaydedilmesini engelleyen direktifi şeklini aldı. Şehir meclisleri (yeni doğan bebeklerin kayıtlarını tutmaktan sorumlu olan) tarafından tekdüze bir şekilde uygulanmasa da, direktif onlarca küçük çocuğun biyolojik olarak akraba olmayan ve onları resmen evlat edinmemiş ebeveynleriyle yasal bağlarını kaybetmesine neden oldu. Yönetici çoğunluk ayrıca, transgender veya ikili olmayan olarak tanımlanan veya öyle olduğu varsayılan kişilere yönelik retorik karalamalara düzenli olarak başvurdu. Bunun bir örneği, Salvini ve Meloni gibi politikacıların, daha önce Rusya tarafından kontrol edilen bir boks derneği tarafından diskalifiye edildiği gerekçesiyle transgender olduğu söylenen Cezayirli bir atlet ile yaptığı maçtan hemen çekilme kararına ilişkin kamuoyunda çıkan tartışmayı körüklediği Paris Olimpiyatları sırasında yaşandı. İktidar koalisyonunun çok az üyesi (varsa) söylentiyi yaymadan önce geçerliliğini doğrulama zahmetine girdi, ancak daha sonra yanlış olduğu ortaya çıktı.

Benzer şekilde, iktidar koalisyonunun birkaç üyesi, kürtaj hakkını kullanan kadınları düzenli olarak kınadı. Hükümet, kürtaj karşıtı sert grupların kürtaj yapılan kliniklere erişmesine izin veren tedbirleri benimsedi ve bu, görünüşte kadınları suçluluk ve damgalanma yoluyla da dahil olmak üzere hamileliklerini sonlandırmaktan caydırmak için son çare girişimlerinde bulunmak anlamına geliyor. Bu arada, 2024 G7'nin başkanı sıfatıyla İtalya, Haziran ayında yayınlanan G7'nin son bildirisinde LGBTQ+ ve kürtaj haklarına ilişkin atıfların silinmesi veya sulandırılması konusunda ısrar ederek, özellikle Fransa olmak üzere ortaklarının öfkesini çekti.

İtalyan sağının göçmenlere karşı sert muhalefeti -ülkenin iktidar koalisyonunun bazı üyeleri, Amerikalı beyaz üstünlükçüler tarafından ortaya atılan 'büyük ikame' kavramını benimsedi- yasal yabancı doğumlu ikamet edenlerin ve çocuklarının zaten zor olan entegrasyon sürecini karmaşıklaştıran politikalarla sonuçlandı. Forza Italia'nın yeni lideri Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, zorunlu 16 yıllık okul dönemini başarıyla tamamlayan göçmen çocuklarına İtalyan vatandaşlığı verilmesini önerdiğinde, Salvini öneriye şiddetle karşı çıktı. (Meloni sessiz kaldı, ancak bu fikirden hoşlanmadığı biliniyor.) Düzensiz göçmenlerin düzenli hale gelme yolu yok ve sığınmacıların İtalya'da koruma taleplerini iletmeleri giderek zorlaşıyor. Hükümet bunun yerine mültecileri gözaltı merkezlerinde tutma uygulamasını destekledi ve bunlardan biri nihayetinde onları sınır dışı etme amacıyla Arnavutluk'a dış kaynak olarak verildi.

Bu arada, Avrupa Komisyonu Meloni hükümetini medya özgürlüğü konusunda alenen uyardı. İtalya'nın koalisyon hükümeti, devlet tarafından finanse edilen yayın kuruluşu Rai'nin üst yönetiminin tamamen devralınmasına başkanlık etti ve 2.000 Rai gazetecisinin haberlerine siyasi müdahaleyi protesto etmek için beş ardışık olmayan gün boyunca grev yapmasına neden oldu.

Son olarak, Meloni hükümeti, yürütmenin -özellikle başbakanın- yetkilerini, İtalya parlamentosu ve cumhurbaşkanlığı pahasına önemli ölçüde güçlendirmeyi amaçlayan bir anayasa reformunu savundu; ikincisi, anayasanın ve içinde yer alan güçler ayrılığının garantörü olarak hizmet ediyor. Bu reformu geçirmek kolay olmayacak: Parlamentoda üçte iki çoğunluğa sahip olmayan Meloni'nin koalisyonunun reformu halk oylamasına sunması gerekecek. Geleneksel olarak, İtalyanlar savaş sonrası anayasalarının geniş kapsamlı reformlarına karşı direnç gösterdiler. Yine de Meloni'nin ülkeyi bu yöne yönlendirme arzusu açıktı.

Meloni'nin dış politikadaki ılımlılığı, bazen sorunlu iç önlemlere yönelik uluslararası eleştirilerden korunmak için kullanılmıştır ve bu önlemler genellikle Meloni'nin tabanını tatmin etmek için gerekli olarak açıklanmıştır. Bu uluslararası eleştiri eksikliği, bölünmüş bir iç muhalefetin ateş gücünü de köreltmiştir. Avrupa Komisyonu, İtalyan hükümetinin medya özgürlüklerine yönelik ihlallerini eleştirdiğinde - İtalyan iç politikasının uluslararası incelemesinin nadir bir örneği - Meloni, raporunu İtalya'nın sol görüşlü gazetelerinden etkilenmiş olarak reddetmiştir.

Dış gözlemciler tarafından büyük ölçüde göz ardı edilen İtalya'daki iç gelişmeler, Meloni'nin ideolojisi ile ABD'deki MAGA Cumhuriyetçilerinin ve onların Avrupalı ​​takipçilerinin aşırı muhafazakar, milliyetçi ve hoşgörüsüz inançları arasındaki benzerlikleri ortaya koyuyor. İtalyan sağı henüz Orbán'ın Macaristan'ında, PiS yönetimindeki Polonya'da veya Trump yönetimindeki ABD'de gözlemlenebilen türden demokratik gerilemeyi serbest bırakmamış olsa bile, gidişat aynı.

Trump'ın geri dönüş olasılığı

Meloni'nin içeride radikal, dışarıda ise ılımlı bir kimlikle çift taraflı bir rol üstlenmeye devam edip etmeyeceği, Kasım 2024'te yapılacak ABD başkanlık seçimlerini kimin kazanacağına da bağlı olacak. Kamala Harris, Amerika Birleşik Devletleri'nin 47. başkanı olursa, Meloni'nin radikalleşmesini sınırlayan önemli bir faktör yerinde kalacaktır. Aslında, Harris kampanyasında kadın ve LGBTQ+ haklarının öne çıkması göz önüne alındığında, Meloni'nin aşırı muhafazakar iç gündemi, Harris yönetimi altında İtalya'nın Amerika Birleşik Devletleri ile ilişkisi için bir sorun haline gelebilir. İtalyan ekonomisinin kırılganlığı ve uluslararası piyasalara bağımlılığı göz önüne alındığında, Meloni yine de Atlantik'in ötesinde köprüleri yakmaktan kaçınmak isteyecektir, özellikle de Brüksel ile ilişkisi daha da çatışmacı bir hal alırsa. Harris yönetimi altında, Meloni'nin Janus yüzü muhtemelen yerinde kalacaktır.

Ancak Trump seçimi kazanırsa farklı bir hesaplama geçerli olacaktır. Bu senaryoda, Meloni üzerindeki en güçlü kısıtlama ortadan kalkacaktır, çünkü Trump'ın Beyaz Sarayı aşırı sağın medeniyet çerçevesinin meşruiyetini artıracaktır. İtalya Batı'nın bir parçası olarak kalırken, Meloni ve onun gibi diğerleri muhtemelen liberal demokrasinin dar görüşlülüğünü atıp, çok taraflı kurumlara bağlı olmayan egemen uluslardan oluşan, hakların kısıtlanabileceği, medya özgürlüklerinin aşındırılabileceği ve gücün giderek yürütmenin elinde merkezileştirilebileceği beyaz, Hristiyan, hoşgörüsüz bir Batı vizyonlarını açıkça savunmaya cesaretleneceklerdir.

Dış politikada, Meloni'nin yaklaşımı, değerlerin teşviki ve çok taraflı kurumların güçlendirilmesi yoluyla değil, dünyanın geri kalanıyla ikili ve işlemsel olarak etkileşim kuran bir Batı'ya yönelik Trump tercihiyle uyuşacaktır. Mattei Planı'nın ruhu daha açıkça milliyetçi hale gelecekti: Meloni hükümeti, görevde geçirdiği iki yılın ardından göçü geçiş ve köken ülkeleriyle yapılan anlaşmalar yoluyla durdurmanın başlangıçta öngörüldüğü kadar basit olmadığını keşfetti ve bu nedenle Mattei Planı halihazırda Afrika'daki İtalyan iş çıkarlarını desteklemeyi amaçlayan kurumsal bir makineye dönüşüyor. Özündeki işlemsellik, Meloni hükümetinin muhtemelen açıkça benimseyeceği Trump'ın dış politika yaklaşımıyla iyi uyuşuyor.

Belki de en önemlisi, ikinci bir Trump yönetimi muhtemelen Biden yönetiminin Ukrayna'ya sunduğu türden desteği sona erdirecek ve böylece Avrupa ülkelerini kendi pozisyonlarını yeniden gözden geçirmeye zorlayacaktır. İtalya'da Salvini, Meloni'yi sadece iç cephede değil, dış politikada da sağa çekmek için elinden geleni yapacaktır. Meloni'nin yüz seksen derecelik bir dönüşü ille de ani olmayacaktır: Muhtemelen konumunu Kiev'i destekleyen değişen - veya parçalanan - bir Avrupa konsensüsü içinde yerleştirmeye devam edecektir. Yine de, Meloni'nin koalisyon ortaklarının doğası ve İtalyan halkının Kiev'e olan ılımlı desteği göz önüne alındığında, bir Meloni hükümetinin Ukrayna konusunda herhangi bir Trump-Putin 'anlaşmasına' katılması beklenebilir. Meloni'nin Ukrayna'ya olan desteği her zaman Kiev'den çok Washington tarafından yönlendirilmiştir; bu nedenle ilkinde bir gönül değişikliği muhtemelen Roma'nın ikincisini terk etmesiyle sonuçlanacaktır.

Bu, Trump'ın dönüşünün İtalya veya Meloni için kişisel olarak kesin bir zafer olacağı anlamına gelmez. Aslında, İtalya için derin bir sorun anlamına gelebilir. Yeni ABD başkanı göreve geldiğinde, NATO müttefiklerinin büyük çoğunluğu GSYİH'lerinin en az %2'sini savunmaya harcıyor olacak. Büyük Avrupa NATO ülkeleri arasında İtalya, %2'nin çok altında harcama yapan tek ülke olacak. Trump'ın Avrupa'daki savunma harcamalarına olan takıntısı ve tartışmasız en sevdiği düşmanlarına -2024 yılı sonuna kadar %2 eşiğine ulaşacak olan Almanya başta olmak üzere- saldırmak için daha az gerekçesi olduğu düşünüldüğünde, Roma kendini Trump'ın hedefinde bulabilir, özellikle de Meloni'nin son iki yıldır Biden'la dostluk kurması nedeniyle 'ihanet' etmesi göz önüne alındığında. Savunmanın

yanı sıra, ticaret de İtalya-ABD ilişkilerinde bir başka hassas noktayı temsil edebilir. Yaygın olarak, ikinci bir Trump yönetiminin, Trump'ın muhtemelen Avrupa mallarına uygulanan ABD tarifelerini önemli ölçüde artıracağı ve AB'nin muhtemelen misillemede bulunacağı için bir transatlantik ticaret savaşını tetikleyeceğine inanılıyor. Yine de İtalya, GSYİH'si büyük ölçüde ihracata bağımlı olduğu için uluslararası ticarete en çok maruz kalan AB ülkeleri arasında yer alıyor. Bu nedenle Atlantik boyunca bozulan ticaret bağlarından orantısız bir şekilde etkilenecektir. Meloni, İtalyan ürünleri için ikili muafiyetler elde etmeyi umarken, bu muhtemelen İtalya-ABD ticaret ilişkisinden anlamlı kazanımlar elde etmekten çok Roma'nın Brüksel ile ilişkisine daha fazla zarar verecektir.
 

* * *

Meloni'nin içeride aşırı muhafazakar ve dışarıda ılımlı bir Janus yüzü, göreve geldiği ilk iki yıl boyunca ona iyi hizmet etti, ancak bu büyük ölçüde iktidara geldiğinde yürürlükte olan siyasi, ekonomik ve dış politika kısıtlamalarından kaynaklanıyordu. Bunlardan bazıları, Avrupa'nın sağa doğru bir kayma yaşaması ve avro bölgesine mali kısıtlamaların geri dönmesiyle ortadan kaldırılıyor. İtalya'nın dış politikasındaki kalan kısıtlamalar esas olarak ABD başkanlık seçimlerinin sonuçlarına bağlı. Harris yönetimi Meloni'ye baskıyı daha da artırabilirken, Donald Trump'ın geri dönüşü, İtalya için hala önemli sorunlar yaratırken, Meloni'nin radikalleşmeye yönelik içgüdülerini muhtemelen artıracaktır. Meloni, Brüksel'deki en üst düzey görevler için İtalya'nın konumunu belirlerken olduğu gibi bir seçimle karşı karşıya kaldığında, açıkça sağa bakmayı tercih etti. Trump Beyaz Saray'dayken, aksi yönde davranması için çok az neden olurdu.

Bu makale Survival: Global Politics and Strategy'nin Ekim-Kasım 2024 sayısında yer almaktadır.

(Bkz: https://www.iiss.org/online-analysis/survival-online/2024/09/the-janus-face-of-italys-far-right/)